Sunday 26 August 2018

Gwanwyn a Haf 2018


Mae misoedd wedi mynd heibio ers i mi sgwennu pwt ar gyfer y dyddiadur yma.
    Ym Mis Bach roedd hi’n  fwyn iawn a ches i benwythnos yng Ngogledd Cymru er mwyn  ymuno a Chymdeithas Edward Llwyd ar daith cerdded ger Cerrigydrudion. Taith diddorol o ddyffryn dros bryniau i gapel ble oedd carreg bedd  Owain Myfyr yn cael ei cadw. Cafodd y garreg bedd eu ‘achub’ o fynwent mewn eglwys yn ddwyrain Llundain a chafodd ei bomio yn ystod y blitz.


    Ym mis Mawrth cawson ni wythnosau o dywydd oer iawn yn Belper ar ôl ymweliad ‘bwystfil y dwyrain’  hynny yw  ffrynt oer o Siberia. Ar wahân i anghyfleustra'r eira a thymheredd isel roedd rhaid gohirio cinio dydd gŵyl Dewi Cymdeithas Nottingham, digwyddiad ble yr oeddwn i fod i siarad fel y gŵr gwadd. Mi wnes i sgwennu darlith fach, ac yr oeddwn i i gael ail gyfle i’w traddodi pan aeth Cymry Nottingham ati i aildrefnu’r cinio ym mis Ebrill ond ar yr ail ddyddiad mi es i yn swp sâl a methu mynd am yr ail-dro. Chwarae teg i Howell Price a Gwynne Davies a wnaeth darllen fy narlith yn uwch i’r Cymry oedd yn y cinio.
     Yn hwyr ym Mis Mawrth mi es i draw i Langollen ar gyfer cynhadledd Plaid Cymru,  gynhadledd gyntaf i mi. Mi wnes i aros mewn gwely a brecwast ble oedd pobl eraill o’r blaid yn aros a ches  i sgwrs  Cymraeg diddorol dros frecwast cyn mynd i wrando ar areithiau gwahanol y tu mewn i adeilad yr Eisteddfod Ryngwladol.
 Ar ôl tywydd oer mis Mawrth daeth haul ar y bryn, ac erbyn mis Mai roedd y tywydd yn ddigon dymunol. Aeth Marilyn a finnau draw i Sir Benfro am wythnos o wyliau mewn bwythyn o’r enw ‘Casa Mia’ ger Strumble Head. Roedd hi’n bosib gweld goleudy Strumble Head o’r bwythyn a chawson ni wythnos wych yn crwydro’r ardal. Ambell daith cerdded ar hyd traethau, ymweliad i eglwys gadeiriol Tŷ Dewi .

Bob bore a bob nos yr oedden ni’n gallu gweld y fferi Stena Line yn gadael porthladd Abergwaun ary ffordd draw i Iwerddon.  Gyda nos roedd hi’n dawel iawn a dim llygredd golau felly yr oedden ni’n gallu gweld y llwybr llaethog uwch ein pennau. Roedd hi’n braf hefyd gweld gwenoliaid y bondo, y wennol du a’r wennol.

Aethon ni i Solfa, i Aberteifi, Abergwaun, i Drefdraeth a’r Parrog. Ar un diwrnod arbennig aethon ni i mewn i’r wlad i weld y Tafarn Sinc ger Rosebush ac ymlaen i’r Preseli a chofeb Waldo. Wrth gerdded o amgylch y gofeb clywon ni’r Gog yn canu yn y pellter. Ar ddiwedd yr wythnos cawson ni daith car dymunol i fyny i Aberystwyth. Ces i’r  cyfle i ymweld â ffair llyfrau Cymraeg yn y Morlan a phrynais sawl cyfrol Cymraeg tra oedd Marilyn yn torheulo ar y traeth.
Ar un penwythnos ym mis Mehefin aethon ni am dro o amgylch Rhostir Stanton ger Bakewell ac unwaith eto clywon ni'r gog yn canu. A’r tro ma roedd hi’n agos iawn, mor agos yr oedden ni’n gallu recordio’r sŵn ar ffon ddeallus Marilyn.
    Wedyn ym mis Mehefin yr oeddwn i’n gweithio yn Bakewell fel arfer ond yna, ar ddechrau mis Gorffennaf daeth y daith flynyddol i Ddolgellau ar gyfer yr Ysgol Haf. Ches i dipyn o siom bod rhai o’n ffrindiau yn absennol (Lyn, Miri a Ray) ond  roedd ein grŵp bach ni o dan ofal Rhiain Bebb yn gyfeillgar a chawson ni sgyrsiau diddorol.  
Adref eto am sbel fach ac wedyn yn syth yn ôl i Gymru a Dolgellau (eto)  ar gyfer penwythnos y Sesiwn Fawr. Wnaethon ni (M a fi)  aros mewn gwely a brecwast (Tŷ Seren) yng nghanol y dref. Doedd dim rhaid defnyddio’r car am y penwythnos ac yr oedd hi’n bosib cerdded i bobman. Welon ni nifer fawr o berfformwyr gwych gan gynnwys grŵp dawns o Wlad y Basg, grŵp o Ogledd Cymru ‘Tacla’, Gwilym Rhys Bowen, the Welsh Whisperer, Bwncath a sawl un arall. Ces i sgwrs efo fy hen ffrind Dylan Hugh Owen ac wrth gwrs wnaethon ni weld Karen a Crispin. Roedd y bobl eraill yn y llety yn Gymry Cymraeg a chawson ni benwythnos gwych.
   Wedyn roedd rhaid aros 4 wythnos eto cyn mynd  i lawr i Gaerdydd. Roedd hi’n daith digon hawdd (3 awr a hanner) ar hyd yr A38, yr M6/M5 a’r M50. Roedden ni wedi bwcio’r llety blwyddyn yn ôl, sef Travel Lodge ger yr Atlantic Wharf, hynny yw  taith cerdded 5 muned o’r bae a’r maes. Cawson ni wythnos hollol gwych fel y canlyn:
Pnawn Sul
Mi aethon ni ar y pnawn Sul i’r Ty Gwerin i wrando ar Eve Goodman  roedd hi’n wych a mi brynais ei CD wedyn. Gyda’r nos welon ni gyngerdd gan Al Lewis a’i band yn Nhy Gwerin. Roedd hi’n llawn dop. Poeth iawn ond yn gyfan gwbl gwych, doedd dim golau wrth iddi nosi felly wnaeth pawb defnyddio eu ffonau symudol i roi golau i’r perfformwyr. 
Dydd Llun
Ar y dydd Llun mi es i weld y lle Celf ac wedyn i wrando ar ddarlith yn y Cynulliad, y cyntaf am dechnoleg ddigidol a’r Gymraeg. Wedyn  mi es i i’r babell llen i wrando ar ddarlleniad o gerddi gan ffoaduriaid ( Hen Wlad fy nhadau?)  yn cael ei darllen gan Ifor Ap Glyn. Sesiwn gwych. Wedyn i’r Tŷ Gwerin i wrando ar Gwenan Gibbard yn canu’r Delyn a chanu detholiad o ganeuon o archif Meredydd Evans. Cawson ni glywed  perfformiad gan gerddorfa Ukelele Caerdydd. Gwych. Tipyn o’r gystadleuaeth y Rhuban Glas Offerynnol. Mi welais i Malcolm yn Croeso Caerdydd (Maes D eleni). Hefyd welon Dewi ar stondin Cymru a’r Byd am sgwrs.
Hefyd aethon ni i’r eglwys Norwyaidd i wrando ar gyngerdd piano clasurol. Hyfryd. 
Gyda’r nos mi es i i’r ‘Swper Stomp’ ac yr oedd hynny yn ddoniol, hwyl ac yn gyfan gwbl wych. 
Es i i ddim i’r Coroni ond enillodd Catrin Dafydd y goron.
Dydd Mawrth
Ar y dydd Mawrth welon ni sawl cystadleuaeth yng Nghanolfan y Mileniwm, canu unawdydd i ferched a bechgyn, perfformiad gitâr glasurol, sgwrs yn y Llannerch Gudd rhwng Christine James a Catrin Dafydd, wedyn yng Nghanolfan y Mileniwm canu gwerin, canu cerdd dant  a llefaru. Gyda’r nos  aethon ni i weld Bob Delyn ar lwyfan y maes.
Dydd Mercher
Ar  ddydd Mercher aethon ni i Ganolfan y Mileniwm am ran fwyaf o’r dydd. Cawson ni sgwrs efo Maureen a’i ŵr, a hefyd Viv ac Enid. Mi welais Martin, Kathy a’i ffrind yn Croeso Cymru, hefyd Alun (brawd Llinos o Alfreton. Mi fydd o’n dod i Derby fel tiwtor ym Mis Hydref ar gyfer yr ysgol undydd.) Roedd Cystadluaethau yn cynnwys y corau ieuenctid ac oedden nhw’n wych.

Nos Fercher wnaethon ni gwrdd â ffrind yn Nhafarn y Waterguard, ac wedyn aeth a fo am  bryd o fwyd cyn mynd i’r Tŷ Gwerin i wrando ar  Lowri Evans,  a Siân James (Golwg Newydd ar y Noson Lawen).
Dydd Iau
Aethon ni ar y bws dwr o gei’r forforwyn i gerddi Bute, y Castell, y siopau cyn dod yn ôl i’r Bae am ail-hanner y prynhawn,  mi wnes i grwydro’r stondinau a gweld y dorf yn croesawi’r beiciwr Gareth Tomos a wnaeth ennill y ‘tour de France’. Yn y nos aethon ni i weld  cyngerdd gyda’r nos ‘Pendefig’. Roedd y cyngerdd yn anhygoel.
Dydd Gwener
Roedd rhaid i mi fynd i’r adeilad ‘Profiad Dr Who’ ble oedd  seremoni’r Orsedd yn cael ei chynnal ar gyfer fy urddo i’r Orsedd. Roedd rhaid i ni wisgo yn ein gwisg ac aros mewn stafell cyn y seremoni. Roedd tua 40 ohonon ni yn cael ein hurddo. Roedd Vaughan Rodric golygydd gwleidyddiaeth y BBC yn eistedd ar fy ochr, ond roedd nifer o bobl mawr BBC / S4C a bywyd cyhoeddus yn cael eu hurddo.

Wedyn mi es i a Marilyn  a’n chwaer am bryd o fwyd i ddathlu (pizza yn y Pizza Express). Yn y prynhawn mi es i nôl i’r orsedd i ymwisgo ar gyfer seremoni’r cadeirio. Roedden ni’n ymdeithio i Ganolfan y Mileniwm ac yr oedd torfeydd o bobl yn gwylio a thynnu lluniau a sawl criw teledu. Roedd hi’n brofiad a hanner eistedd fel rhan o’r orsedd ar y llwyfan yn gwylio Gruffudd Owain yn cael ei gadeirio. Yn y noswaith aeth M a fi yn ôl i’r pafiliwn i wylio  cystadleuaeth y corau cymysg i gyd ac yr oedden nhw’n  wych. 
Dydd Sadwrn
Ein diwrnod llawn olaf yn yr Eisteddfod.
Ac unwaith eto mi wnaethon ni dreulio rhan fwyaf o’r dydd yn y pafiliwn yn gwylio cystadlaethau gwahanol megis  dawns gwerin, y rhuban glas, y corau meibion (Pont ar Ddulais wnaeth ennill!). Gyda’r nos aethon ni i weld Bob Delyn yn perfformio yn y Tŷ Gwerin, llawn dop ac yn boeth.
Dyna oedd diwedd yr eisteddfod i ni. Y Bore wedyn aethon ni am frecwast i dafarn Wetherspoons ac am dro bach o amgylch y maes wrth i bobl dechrau clirio’r stondinau. Yno pacio’r car a’r daeth  3awr  hanner nol i Belper.


Sunday 7 January 2018

Nadolig 2017 a Blwyddyn Newydd 2018




Mi ges i amser braf dros Fis Rhagfyr, Nadolig, Dydd Calan a dechrau'r flwyddyn newydd.
Ym mis Rhagfyr mi es i a Marilyn draw i Nottingham ar ddydd Mercher 13deg ar gyfer parti Nadolig Cymdeithas

Nottingham. Cawson ni noson hwyliog efo digonedd o berfformio gan Gôr Gwawr, Gwynne Davies a Viv Harris, Stephan Green a nifer eraill o'r gymdeithas, Cafodd Marilyn a fi amser da yn canu'r gitâr a'r Melodeon.
Yn anffodus cafodd y gwasanaeth carolau ei ohirio oherwydd tywydd drwg a doedd hi ddim yn bosib i ni fynd i'r ail ddyddiad.


Mi es i am dro ar ucheldir Alderwasley yn yr eira yng nghanol Mis Rhagfyr, ac yr oedd hi'n brydferth ond mor oer â'r Arctig!
Cyn Nadolig roedd Marilyn a finnau yn sâl efo anwyd ond wrth lwc yr oedden ni wedi gwella erbyn Nadolig.
Aethon ni draw i swydd Caer i dreulio Nadolig efo'r teulu cyn dod yn ôl am wythnos gyfan o ymlacio o flaen y tan, gwylio ffilmiau a darllen.
Mi es i am dro arall ar o Nadolig o amgylch Rhostir Stanton ger Bakewell, unwaith eto roedd eira ar y tir, ac yr oedd hi'n hynod oer.
Ar ddiwrnod olaf y flwyddyn aethon ni am dro efo ffrindiau o Gylch Dysgwyr Cymraeg Derby ar hyd yr High Peak Trail ac wedyn cawson ni bryd o fwyd blasus a diodydd yn Nhafarn Y Cwch, Cromford.
Ddoe, penwythnos cyntaf 2018 cawson ni gweithdy Cymraeg prysur efo 20 o bobl yn bresennol. Dyna beth yw blwyddyn newydd dda!