Sunday 30 January 2011

Diwrnod i'r Brenin

Cawson ni (Marilyn a finnau) ddiwrnod i'r brenin yn cerdded bryniau a dyffrynnoedd rhostir Swydd Caer ger Leek efo a'n gyfaill Colin. Mae'na ddarn o Swydd Caer, debyg o ran siâp i fraich, sy'n ymestyn i'r ucheldir Ardal y Peak dim yn bell o dafarn Y Gath a'r Ffidl uwchben Buxton, ac o fewn y darn o dir yma mae bryn Shuttingsloe yn sefyll.
Gadawon ni'r car mewn pentref bach o'r enw 'Wildboarclough' yn y dyffryn wrth droed Shuttingsloe' sy'n 1687 troedfeddi uwchben lefel y môr. Dyw hi ddim yn fryn enfawr ond mae hi'n sefyll ar ochr gorllewinol ucheldir ardal y peak, ac felly mae'r golygfeydd ar draws tir gwastad Swydd Caer yn drawiadol. Pan mae'r tywydd yn ddigon clir mae hi'n bosib gweld Moel Famau ar y gorwel a mynyddoedd eraill gogledd Ddwyrain Cymru. Yn anffodus doedd hi ddim digon clir ar Ddydd Sadwrn i weld Cymru ond wnaethon ni weld Jodrell Bank, y telesgop radio enwog ar y tir gwastad tu draw i Macclesfield.
Roedd hi'n waith caled cerdded i fynni’r bryn ond cawson ni seibiant ar y copa a digon o amser i gael paned a rhywbeth i fwyta. Roedd hi'n ddiwrnod oer iawn efo ia ar raeadr y nentydd a phyllau dwr a hyd yn oed pibonwy yn hongian oddi wrth blanhigion rhedyn oedd yn tyfu mewn mannau cysgodol. Wedyn aethon ni ymlaen ar draws rhostir mawnog i goedwig Macclesfield ac wedyn yn ôl lawr y cwm i'r man cychwyn. Wedyn wnaethon ni deithio'n ôl ar draws y Peak i siop llyfrau Scarthin yn Cromford ble cawson ni ginio bach hwyr, sef cawl cartrefol a bara cartrefol hyfryd. Diwrnod gwych.

Sunday 23 January 2011

Pererindod i Eglwys Lud

Aeth Marilyn a fi am dro ddoe, sef Bore Dydd Sadwrn, draw i'r Roches, ger Leek er mwyn i ni ymweld ag Eglwys Lud. Dydy Eglwys Lud dim yn Eglwys go iawn ond yn nodwedd yn y dirwedd ger y Roaches. Hollt yn y tir yw Eglwys Lud, rhyw fath o dwll, sef ceunant neu hafn yn y tir, sy wedi cael ei achosi miloedd o flynyddoedd yn ôl , efallai gan ddaeargryn anferthol.


Ond y dyddiau yma, hollt dwfn yn y daer yw hi, tua dau gan lath o hyd a rhwng dwy lath a phump llath ar draws yn dibynnu ble yn union yr ydych chi'n sefyll o fewn yr 'Eglwys'. Mae'r ddwy ochr wedi gorchuddio gan fwsogl, rhedyn, a phlanhigion. Uwchben y cyfan mae coed yn tyfu. Yn y gaeaf mae'r golau yn cyrraedd gwaelod y twll, ond yn ystod yr haf efo dail ar y coed mae hi'n dywyll iawn.
Er mwyn cyrraedd Eglwys Lud roedd rhaid i ni yrru ar hyd lôn gul cefn gwlad er mwyn cyrraedd Roach End. Wedyn wnaethon ni dechrau cerdded ar hyd rhostir ble oedd gwynt main o'r gogledd ddwyrain yn chwythu. Roedd hi'n sych ond yn oer efo niwl trwchus yn cuddio Swydd Caer a Chymru. I'r Gogledd roedd un o dyrau amddiffyniad rhyfel niwclear yn sefyll yng nghanol y niwl yn edrych fel Twr y Dewin Sauron o'r stori Arglwydd y Modrwyau gan Tolkein. Yn aml yn y gorffennol dw i wedi bod yn gallu gweld mynyddoedd Gogledd Ddwyrain Cymru o'r Roaches, Moel Famau er enghraifft, ond ar fore Sadwrn dim ond niwl a chymyl is oedd o fewn golwg. Ar ôl cerdded ar hyn y crib mae rhaid i chi droi i'r dwyrain a disgyn i lawr allt i mewn i goedwig a dilyn llwybr mwdlyd cyn cyrraedd mynediad i'r 'Eglwys'. Wrth i ni ddisgyn i lawr y grisiau roeddwn weld pibonwy uwch ein pennau ar y creigiau a phlanhigion. Yn ôl y sôn roedd 'Eglwys' Lud yn cael ei defnyddio yn y 17eg a 18fed canrif gan yr anghydffurfwyr cynnar er mwyn addoli cyn iddyn nhw gael addoli yn gyfreithlon. Doedd neb yn addoli yno ar ddydd Sadwrn!
Ar ôl ymweld â'r 'Eglwys' cerddon ni'n ôl i'r car ac wedyn i gaffi lleol am ginio poeth i gynhesu ar ôl oerfel y bore!


Sunday 16 January 2011

Gweithgareddau'r penwythnos


Mi ges i benwythnos eitha' da'r penwythnos yma. Ar nos Wener wnaethon ni ymlacio o blaen y teledu i wylio'r ffilm Avatar. Rhaid dweud bod y plot yn debyg i nofel ffuglen gwyddoniaeth 'The Word for world is Forest' gan Ursula Leguin. Hefyd roedd rhai elfennau yn atgoffa fi o ffilmiau megis 'Apocalyps Nawr' a 'Dances with Wolves'. Ar y cyfan roedd hi'n adloniant da ond dim yn ffilm efo ystyr dyfwn iawn.
Ar Fore Sadwrn cawson y cyntaf o'r gweithdy Cymraeg Derby eleni. Roedd 11 o bobl yno gan gynnwys tiwtor Elin Merriman. Mae'n debyg bod digon o alw am weithdy o'r fath, o leiaf unwaith y Mis.
Yn ystod y prynhawn mi wnes i ddefnyddio'r We a safle we Cymdeithas Yr Iaith Gymraeg i wrando yn fyw i Gyfarfod y Gymdeithas ym Mhlanau Ffestiniog yn erbyn cwtogiadau'r Llywodraeth, roedd 4 o bobl yn siarad ar y llwyfan a wnaeth plant o ysgol leol yn canu. Roedd hi'n ddiddorol cael gweld rhywbeth mor gymdeithasol yn fyw ar y we o Gymru.
Gyda'r Nos aeth Marilyn a fi draw i Gaffi Siop Llyfrau Scarthin yn Cromford er mwyn gwrando ar sgwrs gan Evan Rutherford mewn digwyddiad achlysurol o'r enw Cafe Philosophique. Mae'r rhain wedi dod o Ffrainc yn wreiddiol, yn y bôn maen nhw'n 'seminar' ble mae rhywun yn trafod pwnc i nifer bach o bobl, ac wedyn cael trafodaeth, diodydd a bwyd. Heno dyn ni'n gobeithio mynd i sesiwn alawon gwerin yn Nhafarn 'Y Cliff' yng Nghrich.