Glaw yn Lichfield

Mi aethon ni draw i Lichfield bore Dydd Sadwrn i ymweld â'n ffrind, Vicky. Mae'r canol Lichfield yn lle hefryd, hen strydoedd o amgylch yr Eglwys Gadeiriol canol oesoedd. Mae'na ddewis eang o dai bwyta a nifer o siop Caffi. Hefyd mae'na siop llyfrau ail law ac eraill newydd sbon. Dw i ddim yn credu bod unrhyw le yn war oes does dim siop llyfrau yno! Beth bynnag roedd hi'n fore glawog ac yr oedden ni'n symud o gaffi i gaffi ac o siop i siop. Cyn cael cinio mewn Tŷ bwyta ger y gadeirlan.
Mae'r ystyr gwreiddiol Lichfield yn mynd yn ôl i'r iaith Brythoneg (Gwelir http://www.genuki.org.uk/big/eng/DBY/NamesPersonal/Litchfield.html )Yn ôl yr hanes roedd Lichfield o dan warchae yn ystod rhyfel cartref 1642-1648. Ond i'r Cymry mae'na gysylltiad hen iawn i'r Eglwys Gadeiriol, sef llyfr Efengyl Lichfield. Cafodd Efengyl Lichfield ei greu yn yr un arddull Celtiaid fel llyfr Kells yn yr 8fed canrif ond mae hi wedi bod yn Lichfield ers y 11eg canrif. Cyn hynny mae'n debyg treiliodd y llyfr amser yng Nghymru yn Eglwys blwyf Llandeilo Fawr (gwelir www.llandeilofawr.org.uk/gosp.htm ). Mae'r Efengyl yn bwysig oherwydd mae'na enghraifft o lawysgrifen gynharach yr iaith Gymraeg ar gyrion tudalennau’r llyfr. Bellach mae'na gopi digidol o'r Efengyl ar gael yn Eglwys Blwyf Llandeilo.
Erbyn i ni ddychwelid i Belper roedd y glaw wedi cilio ac roedden ni'n gallu treillio dipyn o amser yn yr ardd cefn yn dyfrhau'r llysiau sy'n aros i gael eu trawsblannu i'r gwely llysiau. Dyna dasg nesa dros y penwythnos. Daw haul ar y bryn!